Deneme Çevirisi Değerlendirme 101: Hangi Çeviri Firmasıyla Çalışacağınıza Nasıl Karar Verirsiniz?

Her önde gelen şirket, çeviride başarının anahtarının deneme çevirilerinin etkili bir şekilde değerlendirilmesinden geçtiğini bilir.

Çevirilerin kalitesini doğru bir şekilde değerlendirmek, özellikle de bir çeviri firmasıyla yeni çalışmaya başladıysanız zorlu olabilir. Tam da bu noktada deneme çevirileri devreye giriyor. Deneme çevirileri, asıl çeviri projesine başlamadan önce çeviri kalitesinin değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar.  

Bu kapsamlı rehberde, deneme çevirilerini değerlendirmenin karmaşık noktalarını inceleyerek şirketiniz için kayda değer bilgiler sunacağız. Nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız veya hiçbir deneme çevirisi ihtiyacınızı tam anlamıyla karşılamıyorsa bir şeyleri eksik veya yanlış yapıyor olabilirsiniz. Yazımızın devamında değerlendirmenizde nelerin eksik olduğunu öğreneceksiniz.

"Deneme çevirisi" nedir?

Deneme çevirisi, potansiyel bir müşterinin bir çeviri firmasının sunduğu çevirinin kalitesini ve doğruluğunu değerlendirmesini sağlayacak örnek bir metin çevirisidir. Deneme çevirileri test etme işlevi gördüğü için genellikle ücretsiz bir şekilde sağlanır ve hem çeviri firmasının hem de müşterinin çeviri firmasının becerilerini, uzmanlığını, üslubunu, konuyu anlama yetisini ve müşterinin ihtiyaçlarını karşılama becerilerini değerlendirmesine olanak tanır. Deneme çevirileri, teknik belgeler, pazarlama materyalleri ve hukuki sözleşmeler dahil olmak üzere her tür metin için sağlanabilir. Ayrıca, metnin karmaşıklığına ve içeriğine bağlı olarak birkaç cümleden bir paragrafa hatta daha fazlasına kadar değişen uzunluklarda olabilirler.

Deneme çevirisinin asıl çeviri sürecinden farkı nedir?

Deneme çevirisi ile asıl çeviri sürecinin tamamen aynı olmasını elbette bekleyemeyiz. Süreçteki farklılıklar değerlendirilmelerin de farklı olmasını gerektirir. Bu farklılıkları anlamak, deneme çevirisinin kalitesini doğru bir şekilde ele alabilmek adına önemlidir. İşte bazı temel farklılıklar:

Metnin uzunluğu ve karmaşıklığı

Deneme çevirileri genellikle asıl çeviri projelerine kıyasla daha kısa sürede tamamlanıp teslim edilmesi beklenir. Bu durum, çeviri şirketinin becerilerini ve uzmanlığını tam olarak gösterememesine neden olabilir. Ayrıca, seçilen metnin karmaşıklık seviyesi projenin genel karmaşıklık seviyesinden farklılık olabilir, zira deneme çevirilerinin asıl çeviri projelerinden daha basit veya anlaşılır olmasıyla sık sık karşılaşabiliyoruz. Eğer örnek metin yeterince uzun ve kapsamlı değilse, çeviri firmasının karmaşık cümleleri, teknik jargonu veya asıl projede bulunabilecek ton ve üslup nüanslarını ele alma becerisi tam olarak değerlendirilemeyebilir. Bu blog yazısının ilerleyen kısımlarında uygun bir metni nasıl seçebileceğinizden daha ayrıntılı olarak bahsedeceğiz.

Kısıtlı süre

Deneme çevirileri genellikle kısıtlı sürelerde tamamlanır çünkü genellikle amaç çeviri firmasının becerilerinin hızlı bir şekilde değerlendirilmesidir. Ancak bu durum deneme çevirisinin kalitesini etkileyebilir çünkü çeviri firmasının, normal çeviri sürecinde yer alan pek çok nokta es geçilebilir. Örneğin editörlerden proje yöneticilerine kadar birçok kişiyi içeren kapsamlı araştırma, düzenleme ve yazım hatalarının denetlenmesi gibi aşamalara, deneme çevirisi sürecinde yeterince zaman ayrılamayabilir. Sürenin kısıtlı olması çeviri firmasının gerçek becerilerini tam olarak yansıtmayan, acele tamamlanmak zorunda bırakılmış veya daha az detayla gözden geçirilmiş çevirilerle sonuçlanabilir. Müşterilerle iş ilişkilerini ileri bir seviyeye taşımış olan çeviri şirketleri, müşterilerinin projelerine uygun çevirmen kaynaklarına daha kolay ulaşabilir.

İçerik ve geri bildirim

Deneme çevirileri genellikle asıl projenin tamamı göz önünde bulundurulmadan tek başına yapılır. Deneme çevirisi tamamlayan çeviri firmaları genellikle projeyle ilgili gerekli ön bilgilere, önceki çevirilere veya müşteriden ya da çeviri ekibinden gelen geri bildirimlere erişemez. Bu durum da çevirinin doğruluğunu ve tutarlılığını doğrudan etkiler. Projenin tamamının belirli nüans veya özel gereksinimleri tek bir örnekte öne çıkmayabileceği için içerik bilgisi eksikliği, deneme çevirisinin doğru bir şekilde değerlendirilmesini zorlaştırır.

Çeviri sürecinin iş birliğine dayalı doğası

Çeviri, proje boyunca değerli bilgiler ve geri bildirimler sağlayan hesap yöneticileri, proje yöneticileri ve konunun uzmanları gibi çok sayıda tarafın dahil olduğu iş birliğine dayalı bir süreçtir. Müşteri tarafından farklı kişiler bazı revizeler talep edebilir. Bunun aksine, deneme çevirileri ise genellikle sınırlı sayıda kişi tarafından değerlendirilir ve bu da sürece normalde dahil olacak tüm kişilerin kolektif geri bildirimlerini ve görüşlerini tam anlamıyla temsil etmeyebilir. Sonuç olarak, deneme çevirisi çok da geniş olmayan bir bakış açısıyla değerlendirilebilir ve çevirinin güçlü veya zayıf yönleri tam olarak tespit edilemeyebilir.

Bahsettiğimiz bu farklılıklar deneme çevirisinin değerlendirilmesi konusunda önemli bir noktaya parmak basıyor: Deneme çevirisini değerlendiren kişi deneme çevirisinin, normal bir süreçten geçen bir çeviri projesinin kalitesini tam olarak temsil etmeyebileceğini göz önünde bulundurmalı. Ancak değerlendiren kişi, deneme çevirisini çeviri firmasının becerilerinin ve müşterinin ihtiyaçlarını karşılama becerisinin bir göstergesi olarak kullanabilir.

Deneme çevirisi sürecinden önce dikkat etmeniz gereken 6 önemli nokta

Deneme çevirisini paylaşmadan önce, çeviri firmasıyla aynı fikirde olduğunuzdan ve ihtiyaç ve beklentilerinizin anlaşıldığından emin olmak için birkaç konuyu açıklığa kavuşturmak gerekiyor. Neler olduğunu birlikte öğrenelim:

1. Değerlendirmeden kimlerin sorumlu olacağına karar verin

Sürece başlamadan önce deneme çevirisinin değerlendirilmesinden kimin sorumlu olacağının belirlenmesi büyük bir önem arz eder. Değerlendirmeyi yapacak kişi, çeviri kalitesini objektif bir şekilde değerlendirecek dil becerilerine ve konu uzmanlığına sahip olmalıdır. Değerlendiren kişinin metnin içeriğini ve amacını anladığından ve çeviri kalitesini bu bağlamda değerlendirebildiğinden emin olmak da önemli. Değerlendirme sürecinde tutarlılığı ve objektifliği sağlamak için net değerlendirme kriterleri ve kılavuzları oluşturmayı unutmayın.

2. Sürece dahil olacak diğer kişileri tespit edin

Deneme çevirisi çevirmenine ek olarak, hesap yöneticileri, proje yöneticileri ve diğer taraflar da dahil olmak üzere birçok kişi deneme çevirisi sürecinde rol oynayabilir. Bu kişileri dikkatli bir şekilde seçmeyi unutmayın. Bu konuda güvendiğiniz bir ekip arkadaşınız var ama çok meşgulse, sorumluluk vermek için başka birini seçmeniz gerekiyorsa ve bu kişinin neler olup bittiğine dair hiçbir fikri yoksa kendinizi aksaklık yumağı içinde bulursunuz.

İşbirlikçi tutum, hızlı iletişim, ayrıntılara dikkat etme kabiliyeti, talimatlara bağlılık ve kaynakların doğru kullanımı, sorunsuz ve verimli bir deneme çevirisi değerlendirmesine katkıda bulunabilecek olumlu faktörlerdir. Bir yandan da, belirsiz talimatlar, iletişim kopukluğu veya koordinasyon eksikliği, zayıf kalite kontrol, yetersiz araştırma ve talimatların dikkate alınmaması deneme çevirisi sürecinde olumsuz sonuçlara yol açabilir.

3. Tarzınızı ve tonunuzu belirtin

Şirketinizin iletişim şekli daha çok "N'aber nasıl gidiyor?" yoksa "Sevgili müşterimiz, umarız iyisinizdir!" tarzında mı?

Gördüğünüz gibi, bunlar son derece farklı iki tarz ve çeviri firmasına çeviri için istediğiniz tarzı ve tonu bildirmeniz bu yüzden önemli bir rol oynuyor. Stil, metnin türüne, hedef kitleye ve amaca bağlı olarak değişebilir. Bu, resmi veya gayri resmi dil, yazı stili ve marka ve pazarlama mesajları için özel yönergeler gibi hususları içerir. Eğer resmi olmayan bir dil kullanmayı tercih ediyorsanız, vermiş olduğumuz ilk örnekteki gibi bir dil kullanmanız daha iyi olacaktır, ancak tercihiniz resmi bir dil kullanmaksa ikinci örnekteki gibi cümleler kullanmanız elbette daha uygun olur. Bu nedenlerle, bir stil kılavuzu veya benzer metin örnekleri sunmak, çeviri firmasının hedef kitleyi anlamasına ve hedef kitlede yankı uyandıran bir çeviri sunmasına yardımcı olabilir.

4. Terminoloji beklentilerinizi belirleyin

"Atletik günlük giysilerimiz koltuğunuzda rahat bir hafta sonu geçirmek için mükemmeldir."

Kulağa biraz garip gelmiyor mu? Bir spor giyim markasında çalıştığınızı ve ürünlerinizi tercüme ettirmeniz gerektiğini düşünün. Özellikle, çeviri firmasının "rahat spor giyim" terimini kullanmasını istiyorsunuz. Ancak, bir iletişimsizlik veya bilgi eksikliği nedeniyle, çeviri firması "atletik günlük giysi" ifadesini kullanmayı tercih ediyor. İşte tam da bu sebeple terminoloji tercihlerinizi belirtmelisiniz.  

Çeviri firmasının metinde kullanmasını istediğiniz sektöre özgü bir terminoloji olup olmadığına karar verin ve çeviri firmasına bu bilgiyi verin. Belirli bir sözlüğe bağlı kalıp kalmaması, şirkete özgü terimleri kullanıp kullanmaması veya sektör standartlarını takip edip etmemesi gerektiği konusunda bilgi verin. Terminolojide tutarlılık, çevrilen içeriğin bütünlüğünü ve doğruluğunu korumak adına oldukça önemlidir.

5. Hangi kaynaklardan kaçınılması gerektiğini belirleyin

Çeviri firmasının başvurmamasını istediğiniz belirli kaynaklar var mı? Çeviri için referans olarak kullanılmaması gereken kaynakları belirleyip çeviri firmasıyla paylaşın. Bunlar arasında makine çevirisi araçları, güvenilir olmayan online kaynaklar, güncel olmayan sözlükler veya istenen kalite standartlarını karşılamayan eski çeviriler yer alabilir. Bu sınırlamaları belirleyerek, deneme çevirisinin çeviri firmasının becerilerinin gerçek bir yansıması olmasını ve dış faktörlerden etkilenmemesini sağlayabilirsiniz.

6. Deneme çevirisi için uygun bir metin seçin

Bu noktada yapmanız gerekenleri okumak bile sizi bunalmış olabilir, ki bu oldukça normal. Metnin, asıl projede çevrilecek içeriği temsil etmesi gerekli. Yani, metnin karmaşıklık, ton, konu ve üslup açısından esas projede çevrilmesini istediğiniz metinle benzer olması gerekir. Çeviri firmasının becerilerini test edecek kadar zorlayıcı olmalı, ancak bu kısıtlı sürede altından kalmayacak seviyede olmamalıdır. İdeal olarak, çeviri firmasının uzmanlığını kapsamlı bir şekilde değerlendirmek için metnin teknik terimler, kültürel referanslar ve sektöre özgü jargon gibi farklı yönleri kapsaması gerekir. Ayrıca metin, çeviri kalitesini iyice değerlendirmenize olanak tanıyacak kadar uzun olmalı. Yaklaşık 300 kelime uzunluğunda bir metin seçmek yerinde olacaktır. 

Olumlu ve olumsuz işaretler

Artık deneme çevirisinin ne olduğunu, size neler kazandırdığını ve deneme çevirisinden önce hangi beklentileri belirlemeniz gerektiğini biliyorsunuz. Bir sonraki durak, bir çevirinin başarılı olup olmadığını gösteren olumlu ve olumsuz göstergeleri tespit etmek. Deneme çevirilerini etkili bir şekilde değerlendirmek için aşağıdaki işaretleri gözlemleyin:

Pozitif işaretler ve negatif işaretler

• Doğruluk - Yanlışlık: Başarılı bir deneme çevirisi, kaynak metnin anlamını hedef dilde önemli hata veya eksiklikler olmadan doğru bir şekilde aktarmalıdır. Sık hatalar, yanlış çeviriler veya eksiklikler içeren deneme çevirileri, kaynak metnin anlaşılmadığını veya dil becerilerinin yetersiz olduğunu gösterir.
• Tutarlılık - Tutarsızlık: Çeviri, deneme çevirisi sürecinden önce tanımlanan beklentiler doğrultusunda terminoloji, üslup ve ton kullanımında tutarlı olmalıdır. Terminoloji, stil veya tonda tutarsızlıklar içeren deneme çevirileri, ayrıntılara dikkat edilmediğini veya çeviri firmasının yaklaşımında tutarlılığın ön planda olmadığını gösterebilir.
• Doğallık - Dile Uygunsuzluk: Çeviri, sanki hedef dilde yazılmış gibi doğal ve akıcı bir şekilde okunabilmeli, zorlama veya tuhaf olmamalıdır. Kulağa garip, yapmacık gelen veya doğal bir şekilde akmayan deneme çevirileri, hedef dilde akıcılık veya yeterlilik eksikliğine işaret edebilir.
• Talimatlara Bağlılık - Talimatlara Uymama: Çeviri, çeviri firmasının talimatları takip etme ve istenen kalite standartlarını karşılama becerisini gösteren yönergelere, stil kılavuzlarına ve sağlanan terminolojiye bağlı kalmalıdır. Verilen yönergelere, stil kılavuzlarına veya terminolojiye uymayan deneme çevirileri, talimatların dikkate alınmadığını veya ayrıntılara dikkat edilmediğini gösterebilir.

Bu işaretleri değerlendirirken deneme çevirisinin içeriğini, metnin karmaşıklığını ve hangi kısıtlamalar altında yapıldığını göz önünde bulundurmak önemlidir. Çeviri firmasına ayrıntılı geri bildirimde bulunmak, asıl çevirinin kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. Ancak, çeviri şirketinin görüşlere hassasiyet gösterdiğinden ve geri bildirim ve revizyonları dikkate almaya istekli olduğundan emin olun. Çeviri şirketinin yeterince duyarlı olmaması negatif bir işarettir. Doğru profesyonel yardımı bulmanın iyi gözlemci olmayı gerektirdiğini unutmayın.

Son notlar

Deneme çevirileri, çeviri kalitesini ölçmek ve bir çeviri firmasının becerilerini ve uzmanlığını değerlendirmek adına yararlı bir araçtır. Süreçteki kısıtlamalar göz önüne alındığında, deneme çevirisi sürecinde beklentilerinizin tam olarak karşılanmayacağını unutmayın. Şirketler, gerçek çeviri süreci ile deneme çevirisi süreci arasındaki farkları anlayarak, beklentilerini netleştirerek ve deneme çevirisinin olumlu ve olumsuz yanlarına dikkat ederek deneme çevirilerini etkili bir şekilde değerlendirebilir ve hedef kitleleri için en yüksek kalitede çevirinin yapılmasını sağlayabilir.

Bu rehber sayesinde, şirketinizin çeviri taleplerini karşılamada genel etkinliğinize katkıda bulunacak başarılı bir deneme çevirisi değerlendirmesi yapmaya artık hazırsınız.

Çeviri ile ilgili sorunlarınıza yenilikçi çözümler sunmak için her zaman yanınızdayız. Sorularınız veya ihtiyaçlarınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.